اقتصاد گیگ (Gig) چیست؟

اقتصاد گیگ (Gig Economy) نوعی از اقتصاد و کسب و کار است که افراد در آن دارای موقعیت و جایگاه ثابتی نیستند و در واقع همه کارها موقتی است و طی آن سازمان ها و کارفرمایان اقدام به بستن قراردادهای کوتاه مدتی با افراد بیرونی یا فریلنسرها می کنند.

در اقتصاد گیگ ، مشاغل موقت و انعطاف پذیر امری عادی است و شرکت ها تمایل دارند به جای استخدام کارمندان تمام وقت ، پیمانکاران و فریلنسر های مستقل را به کار بگیرند. اقتصاد گیگ مبتنی بر مشاغل انعطاف پذیر ، موقتی یا مستقل است که اغلب شامل ارتباط با مشتریان از طریق یک بستر آنلاین است.

اقتصاد گیگ با انطباق پذیری بیشتر کار با نیازها و تقاضاهای لحظه ای (حاصل از سبک زندگی انعطاف پذیر امروزه) می تواند به نفع کارگران ، مشاغل و مصرف کنندگان باشد.
از طرفی اقتصاد گیگ می تواند به دلیل از بین رفتن روابط سنتی تجاری بین کارگران ، مشاغل و مشتریان ، جنبه های منفی نیز داشته باشد.

درک اقتصاد گیگ

در اقتصاد گیگ ، تعداد زیادی از افراد در موقعیت های نیمه وقت یا موقت یا به عنوان پیمانکار مستقل کار می کنند. نتیجه ی اقتصاد گیگ خدمات ارزان تر و کارآمدتر (مانند Uber یا Airbnb) برای افرادی است که مایل به استفاده از آنها هستند.

افرادی که از خدمات فن آوری مانند اینترنت استفاده نمی کنند، ممکن است از مزایای اقتصاد گیگ بهره نبرند. شهرها تمایل به داشتن بالاترین و پیشرفته ترین خدمات را دارند و ریشه دارترین بخش در اقتصاد گیگ می باشند.

طیف گسترده ای از موقعیت ها  و مشاغل در دسته بندی گیگ قرار می گیرند. این کار می تواند از رانندگی برای اسنپ یا رساندن غذا تا نوشتن کد یا مقالات آزاد باشد. در این اقتصاد، کالج ها و دانشگاه ها می توانند با افزایش استخدام اساتید کمکی و غیرحضوری ، هزینه ها را کاهش داده و استادان را با نیازهای تحصیلی خود تطبیق دهند.

عواملی که پشت اقتصاد گیگ است

آمریکا به خوبی در راه ایجاد یک اقتصاد گیگ قدم برداشه و برآوردها نشان می دهد تقریبا یک سوم جمعیت شاغل حال حاضر،  در زمره اقتصاد گیگ قرار می گیرند. کارشناسان انتظار دارند که این تعداد افزایش یابد ، زیرا این نوع مشاغل، کار پیمانکاری مستقل را تسهیل می کنند ، مشاغلی که در بسیاری از آنها حتی نیازی به حضور فریلنسر در دفتر کارفرما نیست. کسانی که در زمره اقتصاد گیگ قرار می گیرند، بیشتر به صورت نیمه وقت و از خانه کار می کنند.

همچنین در این اقتصاد، کارفرمایان طیف وسیع تری از متقاضیان را برای انتخاب پیش رو دارند، زیرا مجبور نیستند شخصی را بر اساس نزدیکی به موقعیت خود استخدام کنند. علاوه بر این ، رایانه ها آنقدر پیشرفت کرده اند که می توانند جای شغل هایی که قبلاً انسان ها داشته اند را بگیرند و از طرفی به افراد اجازه دهند که به همان کیفیت محل کار، در خانه کار کنند.

 در دنیای مدرن دیجیتال ، کار از راه دور یا از خانه به طور فزاینده ای رایج شده است. این روند در طی همه گیری کرونا (COVID-19) سرعت گرفته است.
دلایل اقتصادی نیز در توسعه اقتصاد گیگ تأثیرگذار است. کارفرمایانی که توانایی استخدام کارمندان تمام وقت را ندارند، برای انجام همه کارهایی که باید انجام شود ، معمولاً کارمندان نیمه وقت یا موقت را برای زمان هایی که به شدت درگیر هستند و یا حتی برای پروژه های خاص خود استخدام می کنند.

در طرف معادله کارمندان ، افراد معمولاً می بینند که برای رسیدن به سبک زندگی مورد نظر خود، نیاز به حرکت یا قرارگیری در چندین جایگاه شغلی دارند. از طرفی تغییر چندباره شغل در طول زندگی کاملا معمول است، بنابراین می توان اقتصاد گیگ را بازتابی از این اتفاق در مقیاس بزرگ تر دانست.

در طی اپیدمی ویروس کرونا در سال 2020 ، اقتصاد گیگ افزایش قابل توجهی را تجربه کرده است و کسانی که شغل آنها از بین رفته است، برای کسب درآمد به کار پاره وقت و قراردادی روی آورده اند. کارفرمایان باید پس از پایان همه گیری کرونا، برای تغییر دنیای کار از جمله اقتصاد گیگ برنامه ریزی کنند.

انتقادات از اقتصاد گیگ

علیرغم مزایای اقتصاد گیگ ، این اقتصاد حاوی برخی نقاط ضعف نیز می باشد. گرچه همه کارفرمایان تمایل به استخدام کارمندان قراردادی ندارند ، اما روند اقتصاد گیگ می تواند کار را برای کارمندان تمام وقت در مشاغل شان سخت تر کند، زیرا استخدام کارمندان موقت اغلب ارزان تر است و در عین دسترس بودن، انعطاف پذیر تر نیز هستند.

برای برخی از کارگران ، انعطاف پذیری کسب و کار از نوع گیگ، می تواند تعادل زندگی، الگوی خواب و فعالیت های زندگی روزمره را مختل کند. انعطاف پذیری در اقتصاد گیگ اغلب به این معنی است که کارگران مجبورند هر زمان که نیاز است، فارغ از نیازهای دیگرشان ، خود را در دسترس قرار دهند و همیشه باید در جستجوی کار بعدی باشند.

در طول همه گیری کرونا، رقابت برای حضور در اقتصاد گیگ افزایش یافته است. و بیمه بیکاری، معمولاً کارگرانی را که نمی توانند شغلی پیدا کنند را تحت پوشش قرار نمی دهد (البته قانون در طی همه گیر شدن کرونا موارد استثنایی ایجاد کرده است).

کارگران در اقتصاد گیگ بیشتر از کارگران سنتی شبیه کارآفرینان هستند. گرچه این ممکن است به معنای آزادی انتخاب بیشتر برای هر کارگر باشد ، اما از طرفی به این معنی است که امنیت یک شغل ثابت با حقوق منظم و مزایا - از جمله حساب بازنشستگی - به سرعت تبدیل به یک خاطره قدیمی می شود.

سرانجام ، به دلیل ماهیت سیال معاملات و روابط اقتصاد گیگ ، روابط طولانی مدت بین کارگران ، کارفرمایان ، مشتریان و فروشندگان می تواند فرسایش یابد. این می تواند مزایای ناشی از اعتماد بلند مدت ، روش معمول و آشنایی با مشتری و کارفرما را از بین ببرد.

این امر همچنین می تواند از سرمایه گذاری در دارایی های خاص رابطه که در غیر این صورت سودآوری برای آنها حاصل می شود ، دلسرد شود زیرا هیچ طرفی انگیزه ای برای سرمایه گذاری قابل توجه در رابطه ای ندارد که فقط تا زمان برگزار شدن برنامه بعدی ادامه یابد.